در این نوشته می خوانید:
تنفس دهان زمانی است که فرد نمی تواند از طریق بینی خود نفس بکشد، بنابراین هوا را از راه دهان خود به داخل ریه ها می فرستند. تنفس دهانی می تواند باعث بروز اختلالات خواب شود که زندگی روزمره راتحت تأثیر قرار می دهد. این شکل تنفس کردن، همچنین می تواند ساختار چهره فرد را تغییر دهد. دندانپزشکان و متخصصان مختلف شاخه دندانپزشکی تنفس دهانی را با عمل جراحی یا دارو درمان می کنند تا افراد را قادر سازند از راه بینی خود نفس بکشند.
تنفس دهان زمانی است که فرد به جای تکیه کردن به ورود هوا از راه بینی، هوا را از راه دهان خود وارد می کنند. تنفس دهانی ممکن است دلیل بیدار شدن برخی از افراد با دهان خشک از خواب باشد، در حالی که آب دهان آنها روی بالش آنها ریخته است.
اما تنفس دهانی باعث بروز مشکلاتی بیشتر از بالش خیس و دهان خشک می شود. تنفس دهانی می تواند باعث بروز اختلالات خواب شود که زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین می تواند ساختار چهره فرد را تغییر دهد. تنفس دهانی در اکثر افراد، از جمله کودکان بسیار خردسال ایجاد می شود و به طور بالقوه زمینه را برای بروز مشکلات طولانی مدت فراهم می کند.
تنفس از راه بینی فواید مختلفی دارد. علت این است که بینی به مکانیزم فیلتر کننده پیچیده ای مجهز است که هوایی که ما تنفس می کنیم را قبل از ورود به ریه ها تصفیه می کند. در طول بازدم، تنفس از راه بینی به حفظ حجم ریه کمک می کند و ممکن است به طور غیرمستقیم میزان اکسیژن شریانی ما را تعیین کند. مزایای دیگر عبارتند از:
یکی از مهم ترین مزایای تنفس از راه بینی، تولید گازی به نام اکسید نیتریک (NO) است. NO در تنفس طبیعی انسان وجود دارد و به صورت موضعی از بینی گرفته می شود، جایی که اگر نفس خود را حبس کنیم می تواند به سطوح بالایی برسد. اعتقاد بر این است که این مولکول شگفت انگیز در سلول های پستانداران توسط آنزیم های خاصی تولید می شود. NO همچنین ضد قارچ، ضد انگل، ضد ویروس و ضد باکتری است.
این مولکول نقش حیاتی در بسیاری از رویدادهای بیولوژیکی، از جمله عملکرد پلاکت، جریان خون، ایمنی و انتقال عصبی ایفا می کند. همچنین نقش اساسی در حفظ هموستاز و کاهش فشار خون ایفا می کند.
گرچه این مولکول در مقادیر جزئی تولید می شود، اما هنگامی که از راه بینی استنشاق می شود، جریان هوا را به داخل ریه ها و مجراهای تنفسی تحتانی می رساند. در اینجا به افزایش تنش اکسیژن شریانی کمک می کند، توانایی بدن برای انتقال اکسیژن در سراسر بدن (از جمله داخل قلب) را افزایش می دهد، و ظرفیت ریه ها را برای جذب اکسیژن افزایش می دهد.
نشان داده شده است که حتی در غیاب جریان هوای دهانی، تنفس دهانی میل به فروپاشی مجرای تنفسی فوقانی را افزایش می دهد. محتمل ترین توضیح این است که باز شدن فک با حرکت خلفی زاویه فک همراه است، که قطر مجرای تنفسی اوروفارینکس (دهان- حلق) را به خطر می اندازد. اوروفارینکس قسمت میانی حلق (حنجره) است که درست در پشت دهان قرار دارد. همچنین شامل لوزه ها، پایه زبان، کناره ها و دیواره های گلو و قسمت عقبی سقف دهان (نرم کام) می شود.
این حرکت تحتانی و خلفی بعدی ممکن است عضلات گشاد کننده مجرای تنفسی فوقانی واقع در بین فک پایین و هیوئید را کوتاه کند. فک پایین بزرگ ترین استخوان در جمجمه انسان است، که خط فک پایین را تشکیل می دهد و دندان های پایینی شما را در جای خود نگه می دارد. استخوان هیوئید در خط وسط قدامی گردن شما بین غضروف تیروئید و چانه شما واقع شده است. این ساختار باعث ایجاد روابط تنش- طول نامطلوب در عضلات مرتبط می شود.
تنفس دهانی افراد بزرگسال و کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد. پزشکان و دندانپزشکان تخمین می زنند که بین ۱۰% تا ۲۵% از کودکان دارای تنفس دهانی هستند.
تنفس دهانی معمولاً به سه دسته طبقه بندی می شود:
تنفس دهان زمانی رخ می دهد که فرد نتواند از راه بینی خود نفس بکشند. برخی از شرایطی که روی تنفس از راه بینی تأثیر می گذارند شامل موارد زیر هستند:
بسیاری از علائم تنفس دهان به یک صورت کودکان و افراد بزرگسال را تحت تأثیر قرار می دهد. در اینجا چند مثال ذکر کرده ایم:
دیگر علائم عبارتند از: صدای خشن، مه مغزی، بیدار شدن خسته و تحریک پذیر، خستگی مزمن، اختلالات خواب مانند بی خوابی، حلقه های سیاه زیر چشم ها، ظاهری با دهان کمی باز، غذا خوردن با صدا.
مانند بزرگسالان، کودکانی که از دهان نفس می کشند با دهان باز نفس خواهند کشید و اغلب شب ها خر و پف می کنند. اما برخلاف بزرگسالان، کودکان اغلب نمی توانند علائم خود را بیان کنند، بنابراین مهم است که والدین به دنبال علائم باشند. علاوه بر موارد فوق، این موارد عبارتند از:
برخی از علائم کودکانی که از راه دهان نفس می کشند متفاوت و جدی تری هستند:
تنفس دهانی کاری است که شما انجام می دهید. این شما نیستید، این پرسش اصلاً ربطی به خوب یا بد بودن ندارد، بلکه به این موضوع مربوط می شود که کدام روش تنفس مفیدتر و سالم تر است. تنفس از راه بینی به جای دهان از هر دو سو بهتر است.
تنفس دهانی مزمن با چندین عارضه سلامتی همراه است، و گرچه ممکن است فرد الزاماً همه این علائم و یا عوارض را تجربه نکند، ممکن است یک یا چند مورد از آنها را داشته باشد.
هر کسی می تواند به دلیل احتقان بینی، عادت به تنفس دهانی پیدا کند، اما برخی شرایط خاص می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند. این شرایط عبارتند از:
با این حال، برخی افراد دیگر، حتی پس از رفع انسداد بینی، همچنان تنفس دهانی را تجربه خواهند کرد. این می تواند ناشی از:
افرادی که سابقه آپنه خواب دارند ممکن است متوجه شوند که علائم آنها با تنفس دهانی بدتر می شوند. این یک اختلال خواب بالقوه جدی است که در آن در طول شب تنفس فرد به طور مکرر متوقف می شود و شروع می شود، که می تواند منجر به خر و پف و اختلال در الگوی خواب شود. انواع اصلی عبارتند از:
تنفس دهانی همچنین می تواند باعث بروز تعدادی از مشکلات گفتاری و دندانی شود، از جمله:
عادت تنفس دهانی اغلب با مشکلات ارتودنتیک همراه است و احتمال اینکه منجر به بروز مال اکلوژن شود زیاد است. در صورتی که نفس از راه بینی صورت نگیرد، منجر به عدم رشد کافی و صحیح فک بالا می شود در نتیجه مشکلات ارتودنتیک زیادی بروز می یابند: کراس بایت جانبی و گاهی قدامی ظاهر می شود. در ناحیه باکال، تمایل به باز نگه داشتن دهان باعث ایجاد موقعیت جدیدی برای فک پایین می شود که الگوی رشد فک پایین را تغییر می دهد و باعث کشیده شدن ساختار صورت می شود. بافت عملکردی پراکسیس باکال نیز تغییر می کند: پایین یا جلو آمدن زبان، انحراف بلع، و مشکلات گفتاری.
در کودکان، تنفس دهانی می تواند منجر به بروز ناهنجاری های فیزیکی و چالش های شناختی شود، و همچنین می تواند علائم بیماری های دیگر را بدتر کند. کودکانی که تنفس دهانی آنها تحت درمان قرار نگرفته است، ممکن است دچار موارد زیر شوند:
علاوه بر این، کودکانی که از دهان تنفس می کنند اغلب شب ها خوب نمی خوابند. خواب ضعیف می تواند منجر به بروز موارد زیر شود:
همچنین شایان ذکر است که اثرات منفی انسداد مجرای تنفسی از طریق تنفس دهانی در کودکان اغلب می تواند با بیش فعالی، اختلال کمبود توجه (ADD) و اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) اشتباه گرفته شود. علت این است که در حالی که افراد بزرگسال معمولاً در هنگام خستگی تنبل می شوند، کودکان تمایل دارند بیش از حد جبران کنند. این می تواند منجر به بدخلقی و رفتارهای پرخاشگرانه و یا از نظر احساسی انفجاری شود.
پزشکان و دندانپزشکان تنفس دهانی را با انجام معاینات فیزیکی، بررسی آدنوئیدها، لوزه ها و بینی، برای هرگونه مشکلی که ممکن است توانایی تنفس از راه بینی را تحت تأثیر قرار دهد، تشخیص می دهند. آنها ممکن است در مورد عادت های خواب نیز سؤال بپرسند.
برخی از تست هایی که پزشکان ممکن است استفاده کنند عبارتند از:
درمان این وضعیت نیاز به یک رویکرد چند رشته ای دارد که در آن متخصص گوش و حلق و بینی، دندانپزشک، ارتودنتیست و گفتار درمانگر باید نقش مهمی ایفا کنند.
درمان ها و نحوه توقف تنفس دهانی به علت آن بستگی دارد، و از آلرژی ها و مشکلات بینی و تنفسی گرفته تا مشکلات آپنه خواب و گفتاری و دندانی متفاوت هستند.
اگر بینی فردی اغلب به دلیل عفونت های تنفسی یا آلرژی دچار گرفتگی می شود، درمان ها عبارتند از:
اگر پزشک یا دندانپزشک متوجه پولیپ بینی، تورم لوزه ها و سایر بیماری ها شود، ممکن است شما یا فرزندتان را به یک متخصص مانند متخصص گوش و حلق و بینی (ENT)، درمانگر مایوفانکشنال و یا گفتار درمانگر ارجاع دهد.
تنفس دهانی اغلب زمانی اتفاق می افتد که چیزی مجراهای بینی شما را مسدود می کند. برخی از کودکان به دلیل بزرگ شدن آدنوئیدها و لوزه ها تنفس دهانی دارند. پزشکان ممکن است جراحی های زیر را توصیه کنند:
در مورد کودکان، دندانپزشک ممکن است به کودک شما توصیه کند از ابزاری استفاده کند که برای وسیع کردن کام یا سقف دهان طراحی شده است که به باز کردن مجرای بینی و سینوس ها کمک می کند. بریس ها و سایر درمان های ارتودنسی نیز ممکن است به درمان علل زمینه ای کمک کنند.
سرماخوردگی مزمن، عفونت های سینوس و آلرژی ها نیز باعث تنفس دهانی می شود. پزشکان ممکن است داروها را برای کاهش احتقانی توصیه کنند که مانع تنفس افراد از راه بینی می شود.
اگر آپنه انسدادی خواب تشخیص داده شده باشد، درمان فشار هوای مثبت مداوم (CPAP) توصیه می شود. این شامل استفاده از ماسک صورت CPAP است که هوا را به دهان و بینی شما می رساند. فشار هوا از فروپاشی و مسدود شدن مجراهای هوایی جلوگیری می کند.
در زمینه های ارتودنسی قبل از درمان ارتودنسی باید درمان ارتوپدی وسیع کردن سریع فک بالا انجام شود تا رشد فک بالا نرمال شود و دندان های دو فک رابطه قابل قبولی با یکدیگر پیدا کنند. چنین درمانی توانایی تنفس از راه بینی را بهبود می بخشند. زمانی که فک بالا به صورت ساجیتال رشد نکرده باشد، از ماسک صورت برای کشیدن رو به جلوی کل فک بالا استفاده می شود. راه های دیگر درمان عبارتند از غربالگری دهان، گلوسکتومی جزئی، درمان مایوفنکشنال و تمرینات تنفسی. در نهایت، در صورت عدم ناهمراستا بودن دندان ها یا فک ها، باید برای مال اکلوژن های باقی مانده یک دوره درمان ارتودنسی کامل انجام شود تا فک و صورت به حالت عادی باز گردند.
شما نمی توانید کودکان را از تنفس از راه دهان باز دارید. اما می توانید به فرزندان خود کمک کنید تا تنفس از راه دهان برای آنها به یک عادت مضر تبدیل نشود. در اینجا چند پیشنهاد برای شما داریم:
اگر به نظر می رسد که فرزند شما بیشتر از راه بینی خود از راه دهان خود نفس می کشد، از یک پزشک یا دندانپزشک بخواهید فرزند شما را برای تنفس دهانی معاینه کند، از جمله مشکلات جسمی که ممکن است آنها را از تنفس از راه بینی خود باز دارد.
مانند کودکان، ممکن است نتوانید از تنفس دهانی جلوگیری کنید، اما قبل از اینکه باعث ایجاد مشکلاتی مانند بوی بد دهان و خواب بی قرار شود، می توانید به توقف تنفس دهانی کمک کنید. اگر فکر می کنید ممکن است تنفس از راه دهان هنگام خواب را شروع کرده باشید، با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید.
در بسیاری از مواقع، پزشکان با درمان مشکلات زمینه ای، می توانند علائم تنفس دهانی را از بین ببرند. این ممکن است به معنای جراحی برای برداشتن بافتی باشد که راه هوایی شما یا کودک شما را مسدود می کند. شما یا فرزندتان برای کاهش واکنش های آلرژیک مانند گرفتگی مزمن بینی ها، ممکن است به دارو نیاز داشته باشید.
تنفس دهانی عادتی است که زمانی در افراد ایجاد می شود که نمی توانند از راه بینی خود نفس بکشند. تنفس دهانی ممکن است مشکل فوری و اساسی دریافت هوای کافی را حل کند. اما تنفس دهانی می تواند به عادتی تبدیل شود که به سختی می توان آن را ترک کرد که می تواند باعث بروز اختلالات خواب، مشکلات دندانی و تفاوت ساختار صورت شود. اگر فکر می کنید شما یا فرزندتان در حال ایجاد عادت تنفس دهانی هستید با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید. آنها درمان یا دارویی را برای حل مشکل توصیه خواهند کرد.