سیاه شدن و تغییر رنگ لثه

به عنوان یک کلینیک دندانپزشکی متاسفانه با افراد زیادی مواجه می‌شویم که به دلایل مختلفی شاهد سیاه شدن لثه خود هستند. لثه یک بافت محکم و سخت است که دندان ها را در محل خود نگه می‌دارد و از آنها حفاظت می‌کند. اگرچه این بافت بدن به رنگ قرمز یا صورتی است اما متاسفانه در برخی موارد شاهد تغییر رنگ آن هستیم و برای برخی افراد به صورت قهوه‌ای یا سیاه است.

رعایت سلامتی دهان و دندان روی سلامت کلی بدن تاثیر گذاشته و در جلوگیری از سیاه شدن لثه هم تاثیر گذار است. اما در ادامه به برخی از عوامل اشاره خواهیم کرد که به طور مستقیم در تغییر رنگ لثه ها و سیاه شدن آنها تاثیرگذار هستند.

ملانین

ملانین یکی از ترکیباتی است که بدن به طور طبیعی توانایی تولید آن را دارد و به عنوان عامل اصلی رنگی شدن پوست، مو و چشم شناخته می شود. هر چه میزان ملانین در بدن بیشتر باشد این قسمتهای بدن با رنگ تیره تر دیده خواهند شد.

 قهوه‌ای یا سیاه شدن لثه می‌تواند به دلیل داشتن ملانین بالا در بدن فرد باشد. اگر یک فرد در همه طول عمر خود لثه های سیاه رنگ داشته هیچ گونه نگرانی برای او وجود ندارد. البته در برخی موارد تغییر رنگ کوتاه مدت لثه ها یا ایجاد لکه های سیاه روی آنها احتمالاً ناشی از وجود ملانین نیست و ممکن است نشان دهنده یک مسئله پزشکی باشد و باید مورد بررسی قرار گیرد.

تغییر رنگ لثه بر اثر سیگار کشیدن

سیگار کشیدن و استعمال دخانیات یکی دیگر از عوامل ایجاد رنگ در لثه ها بوده و به عنوان ملانوزیس سیگاری شناخته می شود. سلول های موجود در بدن که وظیفه تولید ملانین را بر عهده دارند تحت عنوان ملانوسیت شناخته می‌شوند. استعمال دخانیات و نیکوتین موجود در تنباکو باعث فعالیت بیش از حد ملانوسیت ها و در نتیجه تولید ملانین می شود.

در اثر استعمال سیگار و در نتیجه تولید ملانین در بدن، لثه ها ممکن است برای فرد به صورت قهوه‌ای یا سیاه باشند. در ضمن این تغییر رنگ ممکن است تنها در قسمت بیرونی لب ها یا در قسمت داخلی گونه ها و لب ها اتفاق بیفتد. متاسفانه تحقیقات زیادی ارتباط بین سیاه شدن لثه و سیگار را نشان می دهد و خوشبختانه در آنها مشخص شده که ترک سیگار باعث کاهش تغییر رنگ لثه ها میشود. معمولا این تغییر رنگ برگشت پذیر است.

دلایل سیاه شدن لثه

 مصرف برخی داروهای خاص

داروهایی مانند مینوسیکلین برای درمان آکنه و برخی از عفونتها مانند کلامیدیا استفاده می شود. یکی از عوارض جانبی غیر معمول مینوسیکلین فعال کردن رنگدانه ها و تغییر رنگ قسمت های مختلف بدن است که در برخی موارد ممکن است در دهان فرد رخ دهد. بنابراین اگر به دنبال دلیل سیاه شدن لثه خود هستید می توانید با پزشک در مورد عوارض جانبی یا تغییر رنگ ناشی از داروها صحبت کنید و در صورت امکان از داروهای جایگزین استفاده کنید.

تاثیر ناشی از استفاده از آمالگام

 معمولاً کسانی که پرکردن دندان یا عصب کشی دندان را انجام می دهند مجبور به استفاده از آمالگام هستند که نتیجه آن تغییر رنگ قسمتهای مختلف بدن به رنگ سیاه یا خاکستری است و ممکن است در هر قسمتی که رخ دهد. آمالگام ترکیبی از چند فلز برای پر کردن قسمت داخلی دندان و ساخت تاج دندان است. بنابراین احتمال ورود ذرات این ماده به سایر قسمتهای دهان وجود دارد. ورود این قطعات یا تماس با آمالگام به مرور زمان منجر به ایجاد لکه هایی روی لثه شده که ممکن است تحت عنوان سیاه شدن لثه در نظر گرفته شود.

 ژنژیویت لثه

این یکی از بیماری‌های خاص لثه است که به دلیل عفونت لثه اتفاق می‌افتد. اگرچه این بیماری باعث تب و ایجاد درد وحشتناک در لثه ها و بوی بد دهان میشود، اما به مرور زمان منجر به تشکیل یک لایه بافت مرده روی لثه ها شده که خود را به صورت رنگ سیاه یا خاکستری در لثه ها نشان می دهد.

معمولاً دهان به دلیل شرایط خاص خود محلی برای رشد و تجمع باکتری ها محسوب می شود و لثه ها در معرض این باکتری ها قرار دارند. بنابراین عواملی مانند بهداشت ضعیف دهان یا استرس و حتی کمبود خواب یا رژیم غذایی ناسالم به تشدید این وضعیت کمک کرده و خود را در قالب خونریزی لثه یا بوی بد دهان نشان میدهد. اگرچه این عوامل در سیاه شدن لثه نقش دارد اما راهکار درمانی آن هم ساده بوده و دندانپزشکان از طریق تجویز آنتی‌بیوتیک و تمیز کردن دهان بیمار به خوبی می توانند این وضعیت را کنترل کنند.

دلایل سیاه شدن لثه

 بیماری آدیسون

 بیماری آدیسون (Addison’s disease) به طور مستقیم روی غدد آدرنال تاثیر می گذارد و از این طریق روند کلی هورمونهای بدن را مختل می‌کند. بنابراین طبیعی است که این بیماری تولید برخی از هورمون های لازم برای بدن را متوقف کرده و با علائم زیر همراه باشد:

• خستگی
• احساس تشنگی بیش از حد معمول
• کاهش وزن ناخواسته
• عدم اشتها
• ضعیف شدن عضلات

یکی از مواردی که همزمان با پیشرفت بیماری آدیسون اتفاق می‌افتد سیاه شدن لثه و لب است. علاوه بر تاثیرگذاری بر لب و لثه، معمولاً بیماری آدیسون در ایجاد لکه های تیره پوستی در سایر قسمت های بدن مانند اطراف زانو ها و ناخن ها و همچنین کف دست است. در بیشتر موارد بیماری آدیسون به دلیل مشکل سیستم ایمنی رخ داده و این باعث می شود که غدد آدرنال تحت تاثیر قرار گرفته و سطح هورمون بدن دچار تغییر و تناوب شود.

البته به این مورد هم توجه داشته باشید که تحت تاثیر قرار گرفتن غدد آدرنال باعث کم آبی شدید بدن و تنفس سریع و همچنین خواب آلودگی و تغییر رنگ پوست می‌شود و در بیشتر موارد فرد باید به پزشک مراجعه کند.

سندرم پوتز- جگرز

سندرم پوتز- جگرز (Peutz-Jeghers syndrome) یک نوع بیماری ژنتیکی است که می‌تواند خطر ابتلا به پولیپ یا سرطان را افزایش دهد. یکی از علائم اولیه این بیماری ظاهر شدن لکه های آبی تیره یا قهوه ای تیره است که ممکن است روی پوست انگشتان دست یا انگشتان پا ظاهر شود و در سیاه شدن لثه هم نقش دارد. معمولاً این سندرم در دوران کودکی ظاهر می شود و با افزایش سن از بین میرود. یکی دیگر از علائم اصلی این بیماری خونریزی یا انسداد روده است که معمولاً در کودکی هم اتفاق می‌افتد. خانواده ها می توانند از آزمایشات ژنتیکی برای تشخیص ابتلای فرد به Peutz-Jeghers syndrome استفاده کنند.

راهکارهای جلوگیری از سیاه شدن لثه

افراد می‌توانند با مسواک زدن مرتب دندانها، استفاده از نخ دندان و قطع کردن مصرف قند، بهداشت دهان و دندان خود را حفظ کنند و از بروز بیماری‌های مختلف مانند بیماری لثه جلوگیری کنند. این اقدامات باید در کنار مراجعه منظم به دندانپزشک انجام شود. در حقیقت حفظ بهداشت دهان و دندان بهترین روش برای سالم نگه داشتن دندان ها و لثه ها بوده و می توان از آن به عنوان یک راهکار برای جلوگیری از سیاه شدن لثه استفاده کرد.

همچنین هر فرد باید یک مسواک نرم مخصوص برای لثه های خود داشته باشد و لثه ها را به طور مرتب و به آرامی مسواک بزند. خوشبختانه محصولات بهداشت دهان و دندان در اکثر داروخانه‌ها یافت می‌شوند و حتی به صورت آنلاین هم می‌توان این محصولات را سفارش داد. در ضمن استفاده از محلول دهانشویه برای تکمیل روند بهداشت دهان و دندان ضروری است و از تاثیر باکتری ها روی قسمتهای مختلف دهان و دندان جلوگیری می کند.