دیاستم یا فاصله بین دندان ها چیست؟

دیاستم شکاف و فاصله موجود میان دندان ها است. هم در کودکان و هم در بزرگسالان پدیدار می شود و آسیبی به فرد نمی رساند. این فاصله در کودکان غالبا با درآمدن دندان های دائمی آنها از بین می رود. دیاستم شکاف بیش از ۰٫۵ میلی متر در بین دندان ها است که ممکن است میان هر دو دندان ظاهر شود. معمولا از نظر پزشکی به درمان نیازی ندارد اما به دلایل زیبایی شناسی و ظاهری افراد، می توان این شکاف را بست یا باریک نمود.

در ادامه این مقاله، ما دلائل بروز بیماری دیاستم و نحوه درمان و پیشگیری از آنها را بررسی می کنیم.

دلائل بروز بیماری دیاستم

دیاستم ممکن است بر اثر دلائل زیر بروز نماید.

اندازه دندان ها نسبت به استخوان فک

شکاف های میان دندان ها، در صورتی که دندان های فرد نسبت به اندازه استخوان فک او بسیار کوچک باشد ممکن است ظاهر شود. اندازه استخوان فک و دندان ها از عوامل ژنتیکی هستند بنابراین یکی از علل بروز دیاستم، خانواده ها و در حقیقت ژنتیک می باشد.

دندان های کوچک یا از دست رفته

همچنین دیاستم ممکن است در اثر دندان های از دست رفته و جایگزین نشده یا دندان هایی که اندازه آنها کوچکتر از سایر دندان ها است ایجاد شود. این مشکل اغلب دندان های لترال بالا را درگیر می کند. اگر دندان های لترال شما افتاده یا نسبتاً کوچک است، این امکان وجود دارد که فاصله ای میان دو دندان جلو ایجاد شود.

فرنوم لبی بیش از اندازه بزرگ

فرنوم لبی، بافتی است که از داخل لب فوقانی تا لثه بالای دندان های جلوی فوقانی امتداد می یابد. در صورتی که این بافت بسیار بزرگ باشد، می تواند سبب ایجاد شکاف بین این دندان ها شود.

دیاستم یا فاصله بین دندان ها

بیماری های لثه

حرکت دندان ها نشان دهنده بیماری پیشرفته لثه می باشد. در افرادی که به بیماری لثه مبتلا هستند، التهاب ناشی از آن منجر به آسیب رسیدن به استخوان حامی دندان ها می گردد. در نهایت دندان سست می شود و فاصله هایی میان آنها ظاهر می گردد.

عمل بلع نادرست

اما برخی از افراد ممکن است در زمان بلع، زبان خود را به جای سقف دهان به دندان های جلویی خود فشار دهد. با گذشت زمان و تکرار این عمل و فشار بر روی دندان های جلویی، آنها را به جلو سوق می دهد و منجر به ایجاد فاصله می شود.

عادت ها

مکیدن انگشت شست، مکیدن لب، فشار دادن زبان به دندان ها و عادت هایی مشابه با آنها فشاری را بر دندان های جلویی وارد می کند و آنها را به سوی جلو سوق می دهد که در نتیجه منجر به دیاستم می شوند.

از دست دادن دندان های شیری

معمولا کودکان در زمان افتادن دندان های شیری و جایگزین شدن آنها با دندان های دائمی، ممکن است به طور موقت دیاستم را تجربه کنند. اما در بسیاری از آنان زمانی که دندان های دائمی آنها به طور کامل درمی آید، این فاصله ها نیز از بین می روند. این نوع شکاف به اندازه ای در میان کودکان در این سن شایع است که دندانپزشکان آن را به عنوان یک پدیده عادی در زمان رشد کودکان می شناسند. اغلب به هیچ درمانی احتیاج نیست. بررسی یافته های قدیمی نشان می دهد که ممکن است این بیماری ها تقریباً در دو سوم کودکانی که تنها دو دندان جلویی آن ها درآمده، پدیدار شود.

دیاستم یا فاصله بین دندان ها

علائم بیماری دیاستم

تنها نشانه ابتلا به بیماری دیاستم فاصله یا شکاف قابل مشاهده میان دندان ها می باشد. اگر دندان های فردی به دلیل بیماری لثه سست شوند، فرد به ویژه در هنگام غذا خوردن درد و ناراحتی را تجربه خواهد کرد.

علائم دیگر بیماری لثه شامل موارد زیر می شوند:

• لثه های قرمز روشن
• تورم و حساسیت لثه ها
• خونریزی لثه ها
• عقب نشینی و تحلیل لثه ها
• بوی بد دهان
• از دست دادن دندان ها

نحوه تشخیص بیماری دیاستم

تشخیص دیاستم بسیار راحت است. دندانپزشک در حین معاینه دندان ها فاصله میان آنها را مشاهده می کند.

به طور معمول، فرد برای اولین بار هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن متوجه فاصله میان دندان ها می شود.

نحوه درمان دیاستم

اغلب درمان دیاستم ، به ویژه در زمانی که این فاصله در اثر عدم تطابق بین اندازه دندان ها و استخوان فک، یا در نتیجه از افتادن دندان های شیری باشد، ضروری نیست. در صورتی که به درمان دیاستم از جنبه پزشکی نیازی نباشد، اما شخص همچنان به دلایل زیبایی شناسی و ظاهری مایل باشد که این فاصله را از بین ببرد، یک دندانپزشک می تواند بهترین روش برای بهبود آن را پیشنهاد کند.

گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:

براکت ها

دندانپزشکان معمولاً بیماری های دیاستم را با استفاده از براکت ها درمان می کنند. براکت ها به مرور زمان با ایجاد فشار بر روی دندان ها فاصله میان آنها را از بین می برند. حتی اگر تنها یک شکاف میان دندان ها وجود داشته باشد شاید نیاز باشد که یک مجموعه کامل براکت برای همه دندان ها را استفاده کنید، زیرا حرکت هر یک از دندان ها بر کل دهان تأثیر می گذارد.

ونیرها یا باندینگ

دندانپزشک به عنوان گزینه جایگزین براکت ها، می تواند از ونیرها یا باندینگ دندانی استفاده کند. این گزینه به خصوص برای درمان دیاستم ناشی از دندان های کوچک مناسب است. باندینگ دندانی شامل استفاده از رزین بر روی سطح دندان ها و سپس سخت شدن رزین با منبع نور است.

ایمپلنت یا بریج دندانی

اگر دیاستم به دلیل از دست دادن دندان های فرد ایجاد شده باشد، احتمالا به کار دندانپزشکی بیشتری مانند ایمپلنت یا بریج دندانی نیاز باشد. استفاده از ایمپلنت های دندانی شامل قرار دادن پیچ های فلزی در استخوان فک و پیوند دندان های جایگزین به آنها است. بریج دندانی، یک دندان مصنوعی است که برای ماندن در محل خود به دندان های دو سمت فضای خالی وصل می شود.

عمل جراحی

هنگامی که بیماری دیاستم ناشی فرنوم لبی بزرگ باشد، دندانپزشک یک فرنکتومی را توصیه می کند. فرنکتومی روشی برای برداشتن بافت اضافی لثه است. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان برای حذف این فاصله از براکت ها یا سایر درمان ها استفاده می شود اما در کودکان کوچکتر این شکاف به خودی خود ممکن است از بین برود.

درمان بیماری لثه

برای متوقف کردن عفونت ناشی از بیماری لثه و جلوگیری از عوارضی مانند افتادن دندان ها باید آن را فورا درمان نمود. درمان بیماری لثه شامل جرم گیری برای از بین بردن تارتار از روی لثه می باشد. جرم گیری همچنین باکتری هایی که سبب ایجاد عفونت می شوند را از بین می برد. علاوه بر جرم گیری برای درمان بیماری لثه، آنتی بیوتیک موضعی یا خوراکی نیز می تواند موثر باشد. در موارد ابتلای شدید ممکن است برای از بین بردن تارتار عمیق از لثه به عمل جراحی احتیاج باشد. زمانی که لثه ها دوباره سلامت خود را به دست آوردند، دندانپزشک یکی از روش های درمانی ذکر شده در بالا را برای از بین بردن فاصله پیشنهاد می کند.

جلوگیری از بیماری دیاستم

در حقیقت جلوگیری از تمامی انواع بیماری دیاستم امکان پذیر نمی باشد. با این وجود، اگر بیماری لثه یا عادات های نادرست علت بروز این بیماری باشد، رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان از طریق موارد زیر به جلوگیری از آن کمک می کند:

• در روز حتما دو بار مسواک بزنید.
• نخ دندان کشیدن در روز را فراموش نکنید.
• به دندانپزشک خود برای انجام معاینات منظم و پاکسازی دهان و دندان مراجعه کنید.
• خودداری از مکیدن انگشت شست و کمک به کودکان برای ترک این عادت
• بلع نادرست را اصلاح نمایید.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

اگر شما یا فرزندتان به دیاستم مبتلا هستید و یا نگرانی در این موضوع دارید بهتر است با دندانپزشکان خود صحبت کنید. توصیه می شود کودک را در ۷ سالگی برای ارزیابی نزد ارتودنتیست ببرید. او می تواند علت اصلی این بیماری را تشخیص دهد و در صورت نیاز یک دوره درمانی را در نظر بگیرد. اکثر دیاستم ها با درمان از بین می روند یا کاهش می یابند. این بیماری معمولا پس از درمان بازگشت پذیر نیست مگر اینکه فرد عادت هایی نادرست داشته باشد یا از دستورالعمل دندانپزشک خود پیروی نکند.

همان طور که ذکر شد عوامل زیادی می توانند باعث ظهور دیاستم یا فاصله بین دندانی شوند. دندانپزشک به راحتی علت دقیق آن را تعیین می نماید. در بسیاری از موارد، به درمان احتیاجی نیست. اما در صورت درخواست شخص برای معالجه، روش های بسیاری برای درمان آن وجود دارد که معمولا نتایج آن دائمی است.