انواع بی حسی و بیهوشی در دندانپزشکی

بی حس کننده ها در درمان های دندانپزشکی یکی از شاخه های دندانپزشکی هستند که به مدیریت و کنترل درد و اضطراب با استفاده از بی حس کننده های موضعی، آرام بخش ها، و بیهوشی عمومی می پردازند. داروهای مختلف استفاده می شوند، بنابراین بیماران مراجعه ای راحت و آرام خواهند داشت. پزشک پس از صحبت کردن با بیمار، هنگام انتخاب داروی خاصی برای درمان، چندین فاکتور را مد نظر قرار می دهد. هنگام تصمیم گیری برای انتخاب نوع روش بی حسی و اینکه کدام روش برای بیمار مناسب تر است، نوع جراحی، سلامت عمومی بیمار، سابقه حساسیت ها و سطح اضطراب همگی مد نظر قرار می گیرند.

بی حسی و بیهوشی در دندانپزشکی

بی حسی موضعی در درمان های دندانپزشکی

بی حسی موضعی در دندانپزشکی شامل بی حس کردن یک منطقه جزئی با تزریق بی حس کننده موضعی زیر پوست در قسمتی است که برش ایجاد خواهد شد. این نوع بی حس کننده موضعی اگر به تنهایی استفاده شود، کمترین میزان خطرات ممکن را با خود به همراه خواهد داشت.

بی حس کننده های موضعی متنوعی وجود دارند که سطوح جذب، سمیت، و طول اثر متفاوتی دارند. یکی از پر استفاده ترین بی حس کننده های موضعی لیدوکائینLidocaine  (زیلوکائین Xylocaine) است. این دارو می تواند تزریق شود یا به صورت موضعی روی غشاء مخاطی قرار داده شود. بی حس کننده موضعی که برای استفاده قبل از درمان های دردناک دندانپزشکی به شهرت بیشتری رسیده است ترکیبی خوشگداز از پمادهای بی حس کننده موضعی است. این نوع پماد از لیدوکائین و پریلوکائین ساخته شده است که باید مستقیماً روی پوست اعمال شود و حدود یک ساعت طول می کشد تا تأثیر بی حس کنندگی رضایت بخش آن حاصل شود. علاوه بر این، می تواند قبل از انجام تزریق یا کشیدن تراشه های سطحی استفاده شود.

بی حس کننده های موضعی کاملاً بی خطر هستند و وقتی توسط یک متخصص هوشبری آموزش دیده استفاده شوند کاملاً مؤثر خواهند بود.

انواع بی حسی موضعی در دندانپزشکی

بیش از یک قرن است که بی حس کننده های موضعی در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند و هنوز هم هنگام اعمال بی حسی، از جمله انواع اصلی هستند. با توجه به مشکل دندان و وخامت آن، انواع مختلف بی حس کننده های موضعی در مناطق مختلف دهان اعمال می شوند:

• مسدود کننده های عصب- که اعصاب داخل دهان را بی حس می کنند و برای مشکلات دندانی تهاجمی استفاده می شود.
• نفوذ کننده- بی حس کننده در ریشه دندان اعمال می شود.
• داخل استخوانی- تنها با انجام یک تزریق داخل استخوان اعمال می شود؛ این روش برای مداخلات پیچیده دندانپزشکی، مانند جراحی های دندانی، استفاده می شود.
• داخل پالپی- این ماده به درون پالپ دندان اعمال می شود.

طول بی حسی به مشکل پزشکی بیمار و منطقه ای بستگی دارد که ماده بی حس کننده تزریق شده است. این مدت می تواند کوتاه، متوسط، یا طولانی باشد (می تواند از ۵ تا ۱۰ دقیقه تا بیشتر از ۳۰۰ دقیقه طول بکشد) و، برای هر یک از این مراحل نوع متفاوتی از بی حس کننده ها استفاده می شود.

بی حسی و بیهوشی در دندانپزشکی

روش های اعمال بی حسی موضعی

تا این لحظه، دو روش برای اعمال بی حس کننده های موضعی وجود داشته است:

• بی حس کننده های قابل تزریق- که با استفاده از سرنگ های دندانپزشکی تزریق می شوند.
• بی حس کننده های موضعی- از این روش برای کاهش استرس یا ناراحتی استفاده می شود که معمولاً با تزریق همراه است. از این روش به عنوان جایگزینی برای انواع خاصی از مداخلات استفاده می شود، زیرا غشاء مخاطی و بافت را بی حس می کند. از این روش نمی توان برای مداخلات دندانپزشکی استفاده کرد که روی دندان ها یا استخوان فک انجام می شوند.

بی حسی و بیهوشی در دندانپزشکی

بیهوشی کامل در دندانپزشکی

بیهوشی کامل در درمان های دندانپزشکی عبارت است از وضعیت کاملاً بیهوش بیمار. در چنین وضعیتی، بیمار:

• از آنچه اتفاق می افتد آگاه نیست.
• نمی تواند دردی احساس کند.
• غیر فعال است.
• هیچگونه حافظه ای از آنچه طی مدتی که بیهوش است اتفاق می افتد ندارد.

این شکل بی حس ها می توانند با استفاده از گازهای استنشاقی یا تزریق ایجاد شوند. داروها و گازهای مختلفی هستند که می توانند به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده شوند تا بیهوشی کامل ایجاد کنند. در طول این شکل بی حسی ها، بیمار باید کاملاً تحت نظر قرار داشته باشد.

بی حسی و بیهوشی در دندانپزشکی

آرام بخش خوراکی با بیحس کننده موضعی در دندانپزشکی

آرام بخش های خوراکی نوعی دارو هستند که چندین سال است در دندانپزشکی استفاده شده اند و یک روش مناسب است که قبل از آنکه دندانپزشک درمان را آغاز کند مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو نوعی آرام بخش است که هشیاری بیمار حفظ می شود، بیمار بیدار باقی می ماند و می تواند به پرسش ها پاسخ دهد و به محرک ها واکنش نشان دهد، اما در طول فرایند دندانپزشکی، هیچ دردی احساس نخواهد کرد. داروهایی مانند بنزودیازپین (زاناکس یا والیوم) در آرام بخش های خوراکی مورد استفاده قرار می گیرند که دقیقاً مانند آرام بخش هایی عمل می کنند که برای آرامش سیستم عصبی مرکزی استفاده می کنند. آرام بخش های خوراکی به بیمار کمک می کنند تا از اضطراب رهایی پیدا کند اما لطفاً توجه داشته باشید که این روش قبل از هر گونه فرایند دندانپزشکی با یک بی حس کننده خوراکی همراه می شود.

بی حسی و بیهوشی در دندانپزشکی

چه زمانی بیهوشی کامل دندانپزشکی استفاده می شود؟

مواردی وجود دارند که در آنها بیماران فوبیای دندانپزشکی دارند به همین دلیل بیهوشی عمومی نیاز دارند. گرچه بیهوشی کامل به خاطر خطرات آن که نیاز است کاملاً مورد توجه قرار بگیرند چندان معمول و پر استفاده نیست، اما می تواند گزینه خوبی برای بیماران مضطرب و نگران باشد، وقتی درمان های دیگر نمی توانند پیشنهاد و استفاده شوند. بیهوشی کامل به این معنا است که بیمار کاملاً بیهوش و غیر هشیار است و دندانپزشک می تواند به راحتی درمان دندانپزشکی خود را انجام دهد. خوب است بدانید که قبل از استفاده از چنین بی حسی مهمی، یک متخصص سلامت بیمار و سوابق پزشکی او را مورد بررسی قرار دهد. بیهوشی کامل می تواند در مواردی استفاده شود که چند دندان عقل به طور کامل داخل استخوان قرار دارند و تنها با جراحی قابل کشیده شدن هستند. بسیاری افراد از بیدار نشدن پس از بیهوشی کامل هراس دارند، اما چیزی که شاید ترغیب کننده باشد این است که خطر مرگ بسیار اندک است. و به خاطر داشته باشید که، چنین بی حس یهایی تنها برای مشکلات بسیار پیچیده دندانپزشکی کاربرد دارند.

انواع آرام بخش دندانپزشکی

آرام بخش های دندانپزشکی نوعی از روش های بی حسی در دندانپزشکی است که می تواند توسط دندانپزشک استفاده شود تا از هیجان و اضطراب شما بکاهد، به گونه ای که بیمار به اندازه کافی از درمان دندانپزشکی بهره مند شود.

• آرام بخش های جزئی: بیمار به دستورات کلامی به صورت عادی پاسخ می دهد. عملکردهای شناختی و هماهنگی می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد، اما تنفس تحت تأثیر قرار نمی گیرد.
• آرام بخش های متوسط (آرام بخش های هشیارانه): بیمار، به تنهایی یا با کمک محرک نور به دستورات کلامی پاسخ می دهد. نیازی نیست برای حفظ تنفس مداخله ای صورت بگیرد.
• آرام بخش های عمیق: بیمار قادر نیست به راحتی پاسخ دهد، با این حال، می تواند درمان های دردناک را احساس کند. عملکرد تنفس می تواند مختل شود. برای باز نگهداشتن مجرای تنفسی بیمار ممکن است کمک نیاز باشد.
• بیهوشی عمومی: بیمار حتی با فرایندهای درناک نیز نمی تواند بیدار شود. عملکرد تنفس اغلب می تواند مختل شود. بیمار اغلب برای باز نگهداشتن مجرای تنفسی خود نیاز به کمک دارد.

نگرانی هایی که برای بیهوشی دندانپزشکی وجود دارد

قبل از هر فرایند دندانپزشکی، دندانپزشک از شما یک دسته پرسش در مورد سلامت عمومی شما خواهد پرسید، اینکه آیا آلرژی دارید، یا به برخی داروهای خاص واکنش نشان می دهید. علاوه بر این، اگر تحت درمان با داروی خاصی هستید، یا برای بیماری خاصی دارو مصرف می کنید، بهتر است راجع به آن با دندانپزشک خود صحبت کنید. گرچه احتمال واکنش آلرژیک نشان دادن به بی حس کننده ها چندان زیاد نیست، اما لازم است با دندانپزشک خود صحبت کنید و اطلاعات جامعی در خصوص سلامت عمومی خود به وی بدهید.

بی حسی و بیهوشی در دندانپزشکی

آیا عوارض جانبی برای بیحس کننده ها وجود دارد؟

عوارض جانبی بی حس کننده ها بسیار نادر هستند و بی حس کننده های موضعی در مطب های دندانپزشکی پیوسته استفاده می شوند. اگر سوزن به صورت تصادفی با یکی از عروق خونی برخورد پیدا کند، عارضه جانبی احتمالی آن هماتوم خواهد بود. علاوه بر این، برخی موارد هستند که در آنها چشم ها به دستی پلک نمی زنند. این ممکن است چند ساعت طول بکشد، و معمولاً در این خصوص هیچ مشکل اضافی دیگری وجود نخواهد داشت. دیگر عارضه جانبی نادر این است که، ممکن است بیمار به مدت چند دقیقه بعد از اعمال بی حس کننده موضعی احساس کند ضربان قلب او سریع تر شده است. این اتفاق کاملاً نادر است، اما اگر آن را احساس کردید، بهتر است در آن لحظه خاص با دندانپزشک صحبت کنید.

ترک مطب دندانپزشکی پس از استفاده از بی حس کننده ها

اگر نگران احساس خود هستید وقتی درمان دندانپزشکی انجام می شود، و اینکه آیا اثر داروی بی حسی طولانی خواهد بود یا خیر، قبل از انجام فرایند باید پرسش های خود را با دندانپزشک مطرح کنید. در اکثر موارد، بی حس کننده های موضعی تقریباً ۷ ساعت دوام خواهند داشت، زمانی که در طول آن بیمار نمی تواند به درستی حرف بزند یا غذا بجود. استراحت کردن و نوشیدن مقادیر زیاد آب، به اضافه سوپ های سبک، در این ساعات توصیه می شوند. علاوه بر این، اگر احساس می کنید که نمی توانید به تنهایی به منزل بازگردید، ممکن است لازم باشد از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده خود بخواهید شما را همراهی کند.

دندانپزشکان برای استفاده از این روش ها به منظور کنترل درد و اضطراب بیماران دندانپزشکی، آموزش صحیح دیده اند و تمام تلاش خود را به کار می بندند تا به صورت کاملاً بی خطر و مؤثر از آنها استفاده کنند.

دستور العمل خوردن و نوشیدن پس از استفاده از بی حس کننده ها در دندانپزشکی

یکی از مهم ترین پارامترهای ایمنی در در استفاده از بی حسی ها در دندانپزشکی، رعایت دستور العمل های صحیح خوردن و آشامیدن است. عدم رعایت صحیح این دستور العمل ها می تواند منجر به فاجعه ای برای بیمار در طول مدتی شود که بی حس است. چالش محدود کردن خوردن و آشامیدن، زمان این فرایند است. همه افراد می خواهند فرایند درمان آنها صبح زود انجام شود، زیرا راحت ترین زمان برای محدود کردن غذا و مایعات است. بدیهی است که معالجه همه بیماران در زمان صبح غیر ممکن است، بنابراین، برنامه ریزی برای بیماران مختلف در زمان های متفاوت در طول روز ضروری است. با تجدید نظر در دستور العمل های خوردن و آشامیدن، این مثل گذشته هیچ مشکلی بوجود نخواهد آورد. این دستور العمل ها به قرار زیر هستند:

• خوردن: هیچ غذای جامد، نیمه جامد، یا هیچ نوع لبنیاتی نباید کمتر از ۶ ساعت قبل از مراجعه به مطب مصرف شود.
• آشامیدن: مایعات شفاف (آب، آبمیوه، نوشابه) می توانند تا ۲ ساعت قبل از فرایند مصرف شوند.

دستور العمل های مربوط به خوردن و آشامیدن قبل از بی حسی یا بیهوشی عمومی متفاوت خواهند و دندانپزشک برای شما، بسته به شرایط شما، آنها را توضیح خواهد داد.